۷روش برای رشد و پرورش تفکر انتقادی

آیا شما به هنگام تصمیم‌گیری‌ها برپایه احساسات یا تمایلات شخصی عمل می کنید؟ آیا شما به دنبال راهی برای بهبود ارتباطات و جریان اندیشه‌­هایی می‌گردید که شما را احاطه کرده ­است؟ مهارتی وجود دارند که این قابلیت را به شما می­دهند تا ظرفیتتان را برای انتخاب­های موثر، عینی و مناظرها بسیار بهبود ببخشند؛ این مهارت، مهارت­‌ تفکر انتقادی نام دارد. بدون این مهارت‌­ها، مناظرات غالبا می­تواند تک بعدی باشد. انتقاد می­تواند به جای اینکه فرصتی برای گشودن درهای منظره و گفتگو به طور موثری باشد این احساس را در شما ایجاد کند که شخصی به شخصیت شما حمله‌­ور شده‌­است.

بیایید نگاهی به نحوه توسعه مهارت‌های تفکر انتقادی داشته باشیم تا بتوانید در هر شرایطی احساسات شدید را کنار بگذاریم و تصمیم گیری‌های روشنی بگیریم.

۱.از خودتان انتقاد کنید

اولین و مهمترین گام برای رشد مهارت­‌های تفکر انتقادی این است که تفکرات و اعمال خود را مورد نقد قرار دهید. این مهارت­‌ها بدون خود­انعکاسی رشد نخواهند کرد. شما می­‌توانید تفکرات خود را از طریق مطرح کردن این پرسش از خود که چرا به برخی مسایل اعتقاد دارید مورد تجزیه و تحلیل قرار دهید. وقتی که این کار را انجام می­دهید، می­بایست تفکرات خود را به وسیله ارزیابی اطلاعات به طور عینی تصریح کنید و به جای افکار درهم و برهم استدلال مستحکمی برای انچه که به آن ایمان دارید بیابید. چرا من به این مساله باور دارم؟ آیا من می­توانم به نمونه­‌هایی در زندگی­ام فکر کنم که با درستی یا غلط بودن این باور محک خورده­ است؟ آیا من از لحاظ عاطفی به این موضوع دلبستگی پیدا کرده­ام؟ چرا؟ وقتی که ما انعکاس دهنده خودمان باشیم، قادر خواهیم بود تا چگونگی واکنش نشان دادن خود به یک موقعیت در ذهن خودمان را مشاهده کنیم.

وجه دیگر یک فرد خود­منتقد این است که به نقاط قوت و ضعف، تمایلات و خواست­های شخصی خود اعتراف می­کند. وقتی که شما این آگاهی را در مورد خودتان به دست می­آورید می‌­توانید درک کنید که چرا به این موقعیت مسلم از یک چشم­انداز معین نزدیک شده‌­اید و سپس شما می‌­توانید به سوی آن نقطه نظر گام بردارید برای اینکه اکنون شما از وجود آن آگاهی یافته‏‌­اید.

۲.خودتان را برای گوش دادن آماده کنید

گوش دادن و فکر کردن فعالیتی است که می­توان به طور همزمان انجام داد. برای اینکه یک متفکر انتقادی شوید می‌­بایست توانایی گوش دادن به نظرات، مناظرات و انتقادات دیگران را نیز داشته‌­باشید، بدون اینکه بخواهید تا پاسخ یا واکنشی در حین صحبت آنها از خود نشان دهید. اگر شما زمانی برای درست گوش دادن به صحبت­‌های دیگران صرف نکنید احتمالا نمی­‌توانید اطلاعاتی که آنها تلاش می­کنند تا به شما منتقل کنند را دریافت کنید. گوش فرا دادن به صحبتهای دیگران سبب ایجاد احساس همدلی می­شود. ما داستان­ها، چالش­ها، باورها، موفقیت­‌ها و دلبستگی‌­های شخص دیگران را می­شنویم و اینکه چطور به آنها دست­یافته­‌اند. وقتی که ما از چشم‌­انداز آنها اگاه می­‌شویم، می­‌توانیم این اطلاعات را بگیریم و مورد تجزیه و تحلیل قرار دهیم. وقتی از مهارت­های گوش دادن استفاده می­‌کنیم کاملا می­‌توانیم آنچه را که دیگران تلاش می­‌کنند تا به ما بگویند، درک کنیم و از تکرار مکررات جلوگیری کنیم.

۳.اطلاعات را تجزیه و تحلیل کنید

تجزیه و تحلیل اطلاعات برای داشتن تفکری انتقادی ضروری است. هیچ­کس در همه حال منتقدانه فکر نمی­‌کند. گاهی اوقات احساس لذت، عصبانیت، غم و اندوه یا سایر احساسات ما بسیار شدید هستند و گاهی اوقات ما تلاش می­کنیم تا بر روی موضوع اصلی که در نزدیکی ماست تمرکز کنیم. برای رسیدن به موفقیت ما نیازمند این هستیم که اطلاعات را از قبل برای خودمان تجزیه و تحلیل کنیم، چه این اطلاعات در ذهن ما باشد و یا اینکه با دیگران به اشتراک گذاشته شده باشد. ما می­توانیم این اطلاعات را از طریق ارزیابی آنچه که گفته می­شود مورد تجزیه و تحلیل قرار دهیم و اطمینان حاصل کنیم آنچه که ما به روشنی درک می‌­کنیم همان چیزی است که می­بایست اتقاق بیفتد. سپس می­توانیم تمامی مناظرات و حتی مناظرات خودمان را محاسبه و ارزیابی نماییم و در مورد اینکه تصمیمات ما چه تاثیری بر روی دیگران خواهد گذاشت ،بیندیشیم. وقتی که ما بتوانیم به عقب گام برداریم و مناظره را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهیم می­توانیم از نقطه­ نظرات واقعی به آن نزدیک شویم.

۴.گفت و شنود بدون خشونت

اگر نتوانید به شیوه­ای موثر و بدون خشونت ارتباط برقرار کنید، تفکر انتقادی کمک زیادی به شما نمی­‌کند. وقتی که استدلال­های متفاوت را گوش می­دهید و مورد تجزیه و تحلیل قرار می­دهید، در ابتدا به این توانایی نیاز دارید که منطق درست را تشخیص دهید. سپس می­بایست قادر باشید تا با سایر افراد به شیوه­ای موثر ارتباط برقرار کنید. اساس گفت و شنود بدون خشونت، شفقت، مراعات کردن و همکاری می­باشد. زمانی که ما با شفقت و مهربانی به هر سناریویی نزدیک می­شویم در واقع به­‌جای یک ذهنیت دفاعی در یک ذهنیت صلح آمیز به سر می­‌بریم. زمانی که این نکات را در نظر بگیریم می­‌توانیم مناظرات خود و دیگران را بدون قضاوت و ارزیابی مورد ملاحظه قرار دهیم. می­‌توانیم نظرات خود را از احساساتمان جدا کنیم و دیگر فکر نکنیم چون او نظر مرا دوست ندارد پس حتما مرا نیز دوست ندارد. زمانی که هر شخصی به جای حفظ خود همراه با دلسوزی، فکر باز و تمرکز بر روی حل موضوع وارد این جریان شود طبیعتا همکاری پدیدار می­شود.

۵.دور­اندیشی را در خود توسعه دهید.

توانایی پیش بینی اثرهای آتی از تصمیم­‌هایمان دوراندیشی به حساب می­‌آید. دور­اندیشی یک مولفه اساسی برای موفقیت در تمام جنبه­‌های زندگی شما محسوب می­‌گردد. وقتی که شما به یک جای جدید نقل مکان می­‌کنید، ممکن است برنامه­ای در پیش بگیرید تا چشم­انداز کاری و بی­خطر بودن همسایگان را مورد ارزیابی قرار دهید. وقتی که شما محل کسب و کار خود را تغییر می­‌دهید، عاقلانه است که آثار این تصمیم خود را بررسی کنید. آیا این مکان برای برخی از کارمندان با استعداد شما دور نیست؟ آیا شما این کسب و کار را به خاطر این تغییر از دست خواهید داد؟ این کسب و کار چه دستاوردی برای شما خواهد داشت؟ هر تصمیمی می­‌بایست با درنظر گرفتن این دو موضوع با دقت سنجیده شود:

هر تصمیم چه تاثیری بر روی طرز فکر اساسی شما خواهد داشت،

این تصمیم چه تاثیری بر روی اشخاصی که برای کسب موفقیت در کنار شما کار می­‌کنند خواهد داشت.

تفکر انتقادی نیازمند این توانایی است که علاوه بر اندیشه­‌های دیگران انعکاس دهنده باورهای خود ما نیز باشد و سپس بین این دو را مورد ارتباط برقرار کند. تفکر انتقادی به این توانایی نیاز دارد که به طور فعالانه به دیگران گوش دهد، مشکلات را تشخیص دهید آنها تجزیه و تحلیل و ارزیابی کنید و احساسات خود را در ارزیابی­‌های خود دخیل نکنید.

برگرفته از: success