Select Page

آزمون شخصیت شانزده عاملی کتل ; Cattells 16 Personality Factors

آزمون شخصیت شانزده عاملی کتل ; Cattells 16 Personality Factors

آزمون شخصیت شانزده عاملی کتل به هیچ وجه به منظور نشان دادن “محسنات” یا ” معایب” نیست. چه؛ این مفاهیم نسبی و مربوط به قلمرو اخلاقند. به عبارت دیگر صحبت از پاسخ “صحیح” یا “غلط” نیست ، زیرا ماهیت هر شخص متفاوت از دیگران است . آن چه در این تست باید مشخص گردد چگونگی بودن یا احساس کردن است که اگر با صداقت بیان شوند؛ دیگر به خودی خود، خوب یا بد نیستند.

آر. بی. کتل با بهره گیری از فهرست ویژگی های شخصیت که توسط آلپورت تدوین شده بود، این آزمون را طی بررسی های طولانی و گوناگون ساخته است. نسخه فارسی این آزمون در پژوهش های چندی از نظر پایایی و روایی مورد سنجش قرار گرفته و نتایج آنها قابل قبول گزارش گردیده است.

شخصیت شانزده عاملی کتل

درباره نظریه شخصیت شانزده عاملی حاصل کار ریموند کتل  Raymond Bernard Cattell  (۱۹۰۵-۱۹۹۸) است. جالب است بدانید او همزمان شیمیدان، آماردان و روانشناس بود. در بریتانیا به دنیا آمد و بعد به ایالات متحده مهاجرت نمود. در حوزه صفات شخصیتی او بین دو گروه صفات صوری (Surface) و عمقی (Source) تمایز قایل شد که  بعدها در نظریات دیگر حوزه اندازه گیری صفات شخصیتی به فراوانی به کاربرده شده است.

  • صفات صوری : آشکار و ظاهری، کم دوام و حاصل ارتباط صفات عمقی‌اند.
  • صفات عمقی: منبع و سرچشمه صفات صوری، علت حقیقی رفتار فرد، زیربنای شخصیت و بادوام و پایدار هستند.

صفات عمقی حاصل تعامل سرشت یا همان ژنتیک و بیولوژی فرد با محیط یا همان تجربیات اکتسابی هستند. بر همین اساس تلاش خود برای تبیین شخصیت را بر صفات عمقی متمرکز نمود. روند شکل‌گیری این نظریه مشابه تئوری‌های دیگر صفات (Trait Theories) از مشاهده و جمع‌آوری داده شروع شد. او ۴۵۰۰ صفت انسانی را از منابع مختلف جمع آوری و فهرست نمود، سپس آن‌ها را براساس تشابه در هم ادغام کرد و فهرست را به ۲۰۰ مورد کاهش داد. این فهرست را برای خودسنجی و درجه‌بندی توسط همسالان به افراد ارایه داد. بازهم صفاتی را که مشابهت داشتند در هم ادغام نمود. در نهایت براساس تحلیل عاملی و سایر فنون آماری به ۱۶ عامل اساسی رسید که این پرسشنامه آن صفات را می‌سنجد.

آزمون شخصیت کتل همچون سایر آزمون های ساخت یافته شخصیتی بر پایه فرضیه هایی ساخته شده است که باور دارند ویژگی های شخصیتی انسان در موقعیت های گوناگون از ثبات نسبی برخوردار ند ولی از فردی تا فرد دیگر تفاوت می کنند. در عین حال آنها را می توان اندازه گیری کرد. شخصیت چیزی است که اجازه می دهد پیش بینی کنیم آدمی در اوضاع و شرایط معین چه رفتاری خواهد داشت.

آر. بی. کتل با بهره گیری از فهرست ویژگی های شخصیت که توسط آلپورت تدوین شده بود، این آزمون را طی بررسی های طولانی و گوناگون ساخته است. نسخه فارسی این آزمون در پژوهش های چندی از نظر پایایی و روایی مورد سنجش قرار گرفته و نتایج آنها قابل قبول گزارش گردیده است.

موارد کاربرد آزمون شخصیت شانزده عاملی کتل

این آزمون برای پیش بینی رفتار واقعی فرد در شرایط معین، همچنین در نشست های مشاوره ای، بالینی، پیشرفت تحصیلی، سازمانی- صنعتی، مشاوره ازدواج، خانواده درمانی و پژوهشی کاربرد فراوانی داشته و دارد. ویژگی مهم و منحصر به فرد این آزمون شخصیتی، توانایی آن در زمینه سنجش میزان هوش به عنوان یکی از عوامل تاثیر گذار در چگونگی پاسخ فرد به محرک های بیرونی و درونی در شرایط گوناگون افزون بر شناسایی ویژگی های شخصیتی، است. این آزمون هم چنین برای بررسی میزان کشمکش و هماهنگی هیجانی میان همسران به کار برده شده است.

نتایج و تفسیر آزمون شخصیت شخصیت شانزده عاملی

این پرسشنامه به دفعات مورد مطالعه قرار گرفته است و دایما در حال پایش علمی و به روز رسانی است. شاخص‌های روانسنجی آن بارها در ایران نیز بررسی شده و نتایج مطلوبی در خصوص روایی و پایی دارد که برای آگاهی از آن ها می‌توانید به منابع مراجع نمایید.

درباره نویسنده

پریسا نعیمی

نویسنده و عضو تیم تحریریه طرحواره, کارشناس ارشد روان‌شناسی تربیتی از دانشگاه علامه طباطبایی

۱ Comment

  1. رویا محمدی

    این تست بسیار عالی برای شناخت شخصیت هاست

    Reply

ارسال دیدگاه

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *


The reCAPTCHA verification period has expired. Please reload the page.