تأثیر ارتباط روزمره با دوستان بر “سلامت روان”

داشتن دوست خوب و سلامتی با هم ارتباط تنگاتنگی دارند. بر اساس بسیاری از پژوهش‌های روان‌شناسی، دوستی‌های ارزشمند سبب رضایت بیشتر از زندگی، سلامت روان و طول عمر بیشتر فرد می‌شود. مثلا یکی از پژوهش‌های انجام‌شده بعد از همه‌گیری کوید-۱۹ حاکی از این بود که گفت‌وگوی روزانه با دوستان بر سلامت روان اثر قابل‌توجهی می‌گذارد. در این مقاله، یافته‌های این پژوهش و تأثیر مکالمه روزانه با دوستان بر سلامت روان را بررسی می‌کنیم.

چرا این روزها اهمیت سلامت روان بیشتر شده است؟

در طول دوران همه‌گیری کرونا، میزان افسردگی در جهان ۲۵درصد افزایش یافت. طی این مدت، میزان ارتباطات انسانی کم شد. سلامت روان مسئله‌ای است که این‌ روزها همه به آن اهمیت می‌دهند و بعضی‌ها هم به‌تازگی و با شیوع کرونا متوجه اهمیت این مسئله‌ شده‌اند. این ترومای جمعی جهانی اهمیت سلامت روان و نقش آن در زندگی روزمره را به ما نشان داد. بنابراین یافتن راه‌هایی برای بازگشت به روال عادی و حتی برداشتن گام‌هایی کوچک در این راه‌ اهمیت زیادی پیدا کرده است.

پژوهشی درباره تأثیر مکالمه روزانه با دوستان بر سلامت روان

در ژانویه سال ۲۰۲۳، دانشگاه آریزونای آمریکا نتایج پژوهشی با عنوان «مکالمه ارزشمند می‌تواند سلامت روزانه را افزایش دهد» در مجله «پژوهش ارتباطات» منتشر کرد. این پژوهش ۳ سال پس از انتشار کوید-۱۹ در سراسر جهان انجام شده بود. در حالی ‌که زندگی روزمره برای بسیاری از مردم بیش از قبل به روال عادی نزدیک شده است، هنوز شاهد تأثیرات چشمگیر آن سال‌های طولانی فاصله‌گذاری اجتماعی، دورکاری و انزوا بر سلامت روانی و عاطفی افراد هستیم.

روان‌شناسان معتقدند که برقراری ارتباط برای لحظه‌هایی کوتاه هم در زندگی انسان اهمیت دارد. با اینکه همه‌گیری کوید- ۱۹ تمام شده است، هنوز بسیاری از ما دورکاری می‌کنیم و ارتباط اجتماعی محدودی داریم. مردم تغییر کرده‌اند و زندگی‌ها متفاوت شده‌اند و اختصاص بخشی از زندگی روزمره به ارتباط با دیگران برای سلامت روان بسیار اهمیت دارد. ارتباطات اجتماعی و هم‌زیستی به کاهش افسردگی و اضطراب کمک شایانی می‌کنند.

چنین مسائلی باعث شدند که چند دانشمند و کارشناس سلامت روان از دانشگاه آریزونای آمریکا دور هم جمع شوند و پژوهشی را شروع کنند که نتایجش در ژانویه ۲۰۲۳ منتشر شد.

نتایج پژوهش ژانویه ۲۰۲۳

پژوهشی که از آن صحبت می‌کنیم، ۹۰۰ شرکت‌کننده از ۵ پردیس دانشگاهی داشت. وضعیت این افراد قبل، بعد و در زمان قرنطینه‌های سراسری بررسی شد. به شرکت‌کنندگان گفته شده بود در طول روز به یکی از ۷ روش پژوهش با دوستانشان ارتباط برقرار کنند. در پایان روز هم میزان احساس استرس، تعلق خاطر، اضطراب، سلامتی، رفاه، تنهایی و کیفیت روزشان را گزارش کنند. ۷ روش ارتباطی اینها بودند:

• با دوستی وقت بگذرانند؛
• با یکی از دوستان گفت‌وگویی ارزشمند داشته باشند؛
• هیچ‌چیز را جدی نگیرند و همراه یک دوست بخندند و شوخی کنند؛
• به دوست خود نشان بدهند که چقدر برایشان اهمیت دارد؛
• به حرف‌های دوستشان به‌‌دقت گوش بدهند؛
• به دوست خود نشان بدهند که برای او و نظراتش ارزش قائل‌اند؛
• از دوستشان صمیمانه تعریف و تمجید کنند.

در پایان این پژوهش مشخص شد که هر ۷ نوع روش حال شرکت‌کنندگان را در روز بسیار بهتر کرده‌اند. آنها از دیگران حس ارتباط و شادی بیشتر و استرس و اضطراب کمتری داشتند. این پژوهش نشان داد که فرقی نمی‌کند کدام‌یک از این رفتارها انجام شوند و به‌هرحال مکالمه با دوستان بر بهبود خلق‌وخوی افراد اثر مثبت و سازنده‌ای دارد.

دکتر هال، یکی از پژوهشگران این پروژه، معتقد است:

برای اینکه در پایان روز احساس بهتری داشته باشید، می‌توانید فعالیتی اجتماعی انجام بدهید. مهم نیست که نقطه شروع فعالیت‌تان کجاست. چه پای ۱ دوست در میان باشد، چه ۱۰۰ دوست و چه هر تعداد دیگری، مکالمه به یکی از این ۷ روش تنها برای ۱ مرتبه در روز می‌تواند سلامت‌تان را در پایان آن روز افزایش دهد.

کمیت رابطه برای سلامت روان مهم‌تر است یا کیفیت آن؟

طبق تحقیقات روان‌شناسان، هم تعداد تعاملات و روابط شما و هم کیفیت آنها سبب می‌شوند کمتر احساس تنهایی کنید و شادتر و اجتماعی‌تر باشید. هرچند پژوهش مذکور تأثیر ۱ مکالمه دوستانه روزانه بر سلامت روان را بررسی کرده است، گفت‌وگوی دوستانه بیشتر از این بهتر هم هست.

بر اساس پژوهش ژانویه ۲۰۲۳، آن دسته از شرکت‌کنندگان که مکالمات باکیفیت‌تری داشتند، روزها را بهتر می‌گذراندند. در حقیقت هرچه به سخنان دوستان خود با دقت بیشتری گوش بدهید، بیشتر با آنها وقت بگذرانید و به نظرات آنها بیشتر اهمیت بدهید، در پایان روز احساس بهتری خواهید داشت.

همچنین طبق این پژوهش، ارتباط رودرروی ارزشمند از تماس الکترونیکی یا ارتباط در شبکه‌های اجتماعی بر سلامت روان تأثیر بیشتری دارد.

چرا ارتباط مؤثر با دوستان به ما احساس بهتری می‌دهد؟

ما از گفت‌وگو با دوستان برای ایجاد حس تعلق خاطر بیشتر کمک می‌گیریم. در واقع کیفیت مکالمه در افزایش حس تعلق خاطر و کاهش استرس نقش بسزایی دارد. دلیلش هم این است که ما از ارتباطات برای برآورده‌کردن نیاز خود به تعلق استفاده می‌کنیم. این کار به مدیریت استرس هم کمک می‌کند.

وجه اشتراک مکالمه‌های انجام‌شده در پژوهش ژانویه ۲۰۲۳ وجود میزان خاصی از کنشگری است. مثلا وقتی با دقت به سخنان کسی گوش می‌دهید، به فرد نشان می‌دهید که چقدر برایتان اهمیت دارد یا وقتی از کسی تعریف می‌کنید، با او گفت‌وگوی فعالانه داشته‌اید. همین نوع گفت‌وگو می‌تواند شروع بده‌بستانی پربار باشد. قدم‌گذاشتن در این راه به‌معنای صمیمی‌ترشدن مکالمه و درنهایت دوستی عمیق‌تر است.

ما اغلب به اندازه‌ای که به سلامت تغذیه یا جسم خود اهمیت می‌دهیم، به فکر سلامت اجتماعی خود نیستیم. معمولا انتظار داریم که سلامت اجتماعی‌مان خود‌به‌خود تأمین شود. بااین‌حال، برای داشتن مکالمه‌ای ارزشمند و دوست یا شریک عاطفی مشتاق باید با نیت قبلی و با هدف ارتقای سلامت روان و اجتماعی گفت‌وگو را شروع کنیم. با انجام‌دادن این کار، دوستانمان را تشویق می‌کنیم و به آنها این انگیزه را می‌دهیم که با ما مکالمه‌ای شادی‌بخش داشته باشند.

چگونه مکالمات شادی‌بخش بیشتری داشته باشیم؟

همان‌ طور که گفتیم، مکالمه‌ای ارزشمند با یک دوست در طول روز شما را یک قدم به ارتقای سلامت روان نزدیک‌تر می‌کند. بااین‌حال، ممکن است شروع چنین مکالماتی در ابتدا برایتان کمی دشوار باشد. با چند ترفند می‌توانید این کار را به‌سادگی انجام بدهید.

۱. برای داشتن مکالمه‌ای ارزشمند برنامه‌ریزی کنید.

مکالمه به یکی از ۷ روش پژوهش ژانویه ۲۰۲۳، نیاز به برنامه‌ریزی دارد. باید برای این کار برنامه داشته باشید و از آن برنامه پیروی کنید. این مسئله زمانی اهمیت بیشتری پیدا می‌کند که برقراری ارتباط با دیگران از دوران پیش از همه‌گیری برایتان دشوارتر شده باشد.

۲. دنبال زمانی برای برقراری ارتباط باشید.

به‌عقیده کارشناسان سلامت روان، برای برقراری مکالمه و ارتباط نیازی نیست دنبال مکالماتی طولانی یا گفت‌وگوهایی عمیق باشید. در جست‌وجوی لحظاتی باشید که برای تماس‌گرفتن با دیگران فرصت دارید. برای این کار زمانی پیدا کنید، حتی اگر آن زمان زیاد نباشد. با دوستان خود در مسیر رفت‌وبرگشت به محل کار تماس بگیرید. برای برقراری ارتباط و تقویت دوستی دنبال لحظاتی هرچند کوتاه باشید.

۳. از شروع مکالمه نترسید.

یکی از نکات مثبت در تعاملات اجتماعی این است که هرچه بیشتر با دیگران ارتباط ارزشمند برقرار کنید، کار برای مرتبه بعدی راحت‌تر می‌شود. آگاهی به این واقعیت به شما کمک می‌کند که از تصورات و پیش‌بینی‌های بسیار رایج درباره تعاملات اجتماعی دوری کنید. مثلا برخی مواقع تصور می‌کنید از خانه بیرون رفتن، ملاقات با دیگران یا شرکت در رویدادی اجتماعی مساوی با دردسر است یا اینکه شما خسته‌تر از آن هستید که در چنین تعاملاتی شرکت کنید. بااین‌حال بعد از اینکه از خانه بیرون می‌روید، متوجه می‌شوید که چقدر آن تعامل و معاشرت اجتماعی سرگرم‌کننده و لذت‌بخش است.

همین مسئله درباره شروع مکالمه‌ای ارزشمند هم صدق می‌کند. ممکن است در ابتدا این‌طور تصور کنید که شروع مکالمه کار سختی است یا اینکه انرژی بسیاری می‌طلبد. با وجود این، پژوهش‌هایی مثل آنچه در ژانویه ۲۰۲۳ انجام شد، نشان می‌دهند که درنهایت به شما اثبات خواهد شد سلامت و رفاه روانی‌تان ارزش امتحان‌کردن این روش را دارد.

۴. سعی کنید به روال قبل از همه‌گیری کرونا بازگردید.

این روزها بسیاری از افراد حضوری کار می‌کنند یا در کلاس‌های درس و دانشگاه حضور دارند، اما این حضور اجتماعی در مقایسه با زمان پیش از همه‌گیری بسیار کمتر شده است. بسیاری از ما هنوز به روال عادی زندگی بازنگشته‌ایم. هنوز هم به اندازه قبل معاشرت با دوستان به بخشی عادی از زندگی‌مان تبدیل نشده است. باید تلاش کنید که به روال عادی بازگردید. انجام‌دادن این کار هم مستلزم انتخاب‌های آگاهانه است. در حقیقت باید برای برقراری مکالمه و ارتباط آگاهانه تلاش کنید.

۵. به کیفیت ارتباط بیشتر از کمیت آن توجه کنید.

پژوهش ژانویه ۲۰۲۳ حاکی از اهمیت ارتباطات کوتاه و معنادار یا ارزشمند بود. این مسئله اصلا به این معنا نیست که افراد درون‌گرا برای برقراری ارتباط و ارتقای سلامت روان باید با افراد بسیاری صحبت کنند. کارشناسان بر یافتن ارتباطاتی کلیدی تأکید دارند. در واقع کیفیت ارتباط مهم‌تر از کمیت آن است.

۶. نیازهای ارتباطی خود را بررسی کنید.

برخی از افراد ممکن است از برقراری ارتباط با دیگران بترسند یا حتی اندکی تعامل با دیگران برایشان بسیار دشوار و چالش‌برانگیز باشد. به‌نظر کارشناسان سلامت روان، گاهی اوقات افراد از ارتباط با دیگران دوری می‌کنند. این مسئله هم ممکن است ناشی از اضطراب اجتماعی یا افسردگی باشد. بنابراین پیش از اینکه خود را از رابطه با دیگران کنار بکشید، ابتدا از دلیل این کار مطمئن شوید. اطمینان پیدا کنید که به ارتباط روزانه با دیگران نیازی ندارید.

با کمک روان‌شناسی باتجربه نیازهای ارتباطی خود را بررسی کنید. مطمئن شوید که واقعا به معاشرت و گفت‌وگوی روزانه نیازی ندارید و این مشکلی نیست که صرفا با آن کنار آمده‌اید.