بیماری اوتیسم چیست؛ و علائم و عوامل ایجاد این بیماری

اوتیسم یک شرایط پیچیده‌ی عصبی-رفتاری و شامل اختلالاتی در تعاملات اجتماعی و رشد کلامی و مهارت‌های ارتباطی همراه با رفتارهای تکراری و سخت است و به دلیل گستردگی علائم بیماری آن را اختلال طیف اوتیسم (ASD) می‌نامند. این بیماری شامل اختلال در طیف وسیعی از علائم و مهارت‌ها در سطوح مختلف است. در این نوشته به شما خواهیم گفت که دقیقا بیماری اوتیسم چیست؟

این بیماری درجات مختلفی دارد ممکن است تنها یک نقص ساده باشد که زندگی طبیعی بیمار را تا حدودی محدود می‌کند یا ممکن است ناتوانی شدیدی باشد که در آن به مراقبت‌های اساسی نیاز است. کودکان مبتلا به اوتیسم مشکلات ارتباطی دارند و از درک احساسات یا تفکرات سایرین عاجز هستند؛ بنابراین برای آنها مشکل است که احساسات‌ خود را از طریق کلمات، ژست‌ها، حالات صورت یا لمس کردن بیان کنند.

یک کودک اوتیسمی که حساسیت بالایی دارد، ممکن است در مواجهه با صداها، تماس، بوها یا دیدن مناظری که برای دیگران عادی است، دچار مشکلاتی جدی یا در برخی موارد دردناک باشد. کودکان مبتلا به اوتیسم ممکن است حرکات بدنی تکراری و تقلیدی مانند تاب خوردن، قدم زدن یا دست زدن را انجام دهند و واکنش‌های غیر معمول نسبت به مردم داشته باشند یا به اشیا وابستگی شدید پیدا کنند و در مقابل تغییرات در روال عادی زندگی مقاومت نشان دهند یا رفتارهای پرخاشگرانه داشته باشند و به خودشان آسیب برسانند. گاهی اوقات ممکن است اصلا متوجه افراد، اشیا یا فعالیت‌های اطراف‌ خود نشوند. برخی از این کودکان ممکن است دچار تشنج‌های شدید شوند؛ در برخی موارد این تشنج‌ها در دوران بلوغ رخ می‌دهد.

برخی از افراد مبتلا به اوتیسم تا حدودی دچار اختلالات شناختی هستند. بر خلاف اغلب اختلالات شناختی معمول که با تأخیر در تمامی زمینه‌های رشد شناخته می‌شود، اوتیسمی‌ها گاهی مهارت‌های مختلفی دارند. این افراد شاید در برقراری ارتباط با سایرین مشکل داشته باشند، اما در زمینه‌های دیگری مانند طراحی، ساخت موسیقی، حل کردن مسائل ریاضی یا حفظ کردن برخی مطالب مهارت بسیار بالایی دارند و در تست‌های هوش غیر کلامی دارای هوش متوسط یا حتی بالایی هستند.

علائم بیماری اوتیسم

علائم این بیماری معمولا در سه سال اول زندگی بروز می‌کند و برخی از کودکان از بدو تولد این علائم را نشان می‌دهند. برخی دیگر ابتدا نرمال به نظر می‌رسند، اما از ۱۸ تا ۳۶ ماهگی به یکباره علائم این بیماری را نشان می‌دهند. به هر حال اکنون مشخص شده است که در برخی افراد علائم ناهنجاری‌های ارتباطی تا وقتی در جامعه حضور نیابند نشان داده نمی‌شود. اوتیسم در پسران چهار برابر بیش از دختران مشاهده می‌شود. اوتیسم هیچ محدودیت نژادی، قومی یا اجتماعی ندارد، میزان درآمد خانواده، سبک زندگی یا تحصیلات نیز بر کودکان مبتلا به اوتیسم هیچ تأثیری ندارد. این بیماری روند رو به رشدی دارد و هنوز کاملا مشخص نشده، رشد بیماری مرتبط با تشخیص آن است یا به دلیل بروز بیماری‌های دیگری رخ می‌دهد.

اوتیسم تنها یک سندروم است که تحت عنوان اختلالات طیف اوتیسم شناخته می‌شود، سایر اختلالات ارتباط اجتماعی یا بیماری‌هایی که اکنون در محدوده این طیف شناخته می‌شود عبارتند از:

اختلال درخودماندگی

اختلال درخودماندگی همان چیزی است که با شنیدن کلمه‌ی اوتیسم به ذهن خیلی‌ها خطور می‌کند. به اختلال در برقراری ارتباطات، تعاملات اجتماعی و بازی‌های تخیلی در کودکان زیر ٣ سال، اختلال درخودماندگی گفته می‌شود.

سندرم اسپرگر (Asperger)

کودکان مبتلا به این سندروم مشکل زبانی ندارند و در تست هوش میانگین هوشی بالاتر از متوسط دارند، اما مانند کودکان اوتیسمی در برقراری ارتباطات اجتماعی مشکل و محدودیت دارند.

اختلال فراگیر رشد (PDD یا اوتیسم آتیپیک)

این اختلال یک دسته‌ی عمومی و فراگیر برای کودکانی است که برخی از رفتارهای اوتیسمی را نشان می‌دهند، اما در سایر دسته‌ها قرار نمی‌گیرند.

اختلال فروپاشی دوران کودکی

کودکان مبتلا به این اختلال حداقل در دو سال اول زندگی رشد نرمالی دارند و پس از آن بخش بزرگی از مهارت‌های ارتباطی خود را از دست می‌دهند. این اختلال بسیار نادر است و بسیاری از متخصصان بیمار‌ی‌های ذهنی در مورد اینکه آن را یک بیماری در نظر بگیرند، تردید دارند.

عوامل ایجاد بیماری اوتیسم چیست؟

به این دلیل که بیماری اوتیسم سابقه‌ی خانوادگی دارد، بسیاری از محققان فکر می‌کنند ترکیب خاصی از ژن‌ها عامل ایجاد بیماری اوتیسم در کودک است، اما عواملی مانند سن بالای پدر یا مادر احتمال ابتلای کودکان به اوتیسم را بالا می‌برد.

وقتی یک زن باردار داروهای خاصی مانند داروهای دیابت، چاقی مفرط و مُسکن‌ها را مصرف کند، احتمال ابتلای کودک او به اوتیسم بالا می‌رود. در برخی موارد اوتیسم به دلیل یک اختلال متابولیک مادرزادی ناشی از عدم حضور یک آنزیم و سرخجه رخ می‌دهد. اگرچه گاهی اوقات دلیل مشخصی برای اوتیسم وجود ندارد، هیچ شواهدی هم دال بر دخالت واکسیناسیون در بروز اوتیسم وجود ندارد.

اینکه دقیقا چه عاملی موجب اوتیسم می‌شود مشخص نیست. محققان معتقدند اوتیسم به دلیل وجود اختلالاتی در بخش‌هایی از مغز رخ می‌دهد که تفسیر پیام‌های دریافتی از اندام‌های حسی و پردازش گفتار در مغز را بر عهده دارند. همچنین شواهدی مبتنی بر اینکه محیط روانی اطراف کودک، مانند مراقبان او، عامل اوتیسم باشند نیز وجود ندارد.