تیک عصبی و شیوه‌های درمان آن
تیک عصبی حرکات سریع و تکراری ماهیچه‌هاست که باعث اختلال در اعمال حرکتی بدن میشود. در سال‌های ابتدایی زندگی هر انسان تا حدود ۵ سالگی، این موضوع عادی است و به‌ندرت در بزرگسالی رخ می‌دهد. تیک مشکلی جدی است و در طول زمان گسترش می‌یابد. تیک عصبی می‌تواند باعث اختلال در فعالیت‌های روزانه بشود. سندروم تورِت نیز نوعی از تیک است که باید جداگانه به درمان و رفع آن پرداخت. این بیماری با طولانی‌شدن تیک بیش از یک سال ایجاد میشود.
انواع تیک عصبی
انواع مختلفی تیک عصبی وجود دارد. برخی از آنها حرکات بدن را تحت تأثیر زیادی قرار می‌دهد. به این تیک‌ها، تیک عصبی حرکتی گفته میشود. برخی دیگر نیز روی صدای افراد تأثیر می‌گذارند. از انواع تیک عصبی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- چشمک‌زدن و به‌هم‌خوردن پلک‌ها، اخم غیرارادی و چروک‌شدن مدام بینی؛
- تکان‌های سریع ناحیه‌ی سر؛
- تماس انگشت‌ها به حالتی شبیه بشکن‌زدن؛
- لمس غیرارادی اجسام و افراد؛
- آب بینی را بالا کشیدن و خرخر کردن؛
- تکرار حرف یا عبارت‌ها که گاهی آزاردهنده و از نظر دیگران توهین‌آمیز تلقی میشود.
تیک عصبی می‌تواند به دلایل مختلفی نظیر استرس، اضطراب، خستگی، هیجان یا حتی شادی رخ بدهد. اگر روی این مشکل متمرکز شویم و مدام درباره‌ی آن صحبت کنیم، حتی وخیم‌تر نیز خواهد شد.
این مشکل معمولا با احساسی ناخوشایند در بدن آغاز میشود. این احساس ناخوشایند در بدن ادامه دارد تا به تیک منجر میشود.
مراجعه به پزشک
در بسیاری از موارد تیک عصبی چندان مشکل جدی و خطرناکی نیست و موجب تخریب مغز نمی‌شود. در مواقعی که این مسئله زیاد جدی نباشد، به همان سرعتی که رخ داده است، از بین خواهد رفت.
اما در بعضی موارد که علائم آزاردهنده و جدی‌تر هستند، یا فرزندتان دچار چنین مشکلی میشود، بهتر است به پزشک مراجعه کنید:
- شدت دفعات وقوع تیک عصبی در شما زیاد و رو به افزایش است.
- وجود تیک عصبی باعث مشکلات اجتماعی و عاطفی مانند طرد شدن، انزوا و آزاردیدن بشود.
- بعضی از انواع تیک باعث میشود تا فرد ناخواسته به خودش آسیب جسمی بزند.
- فعالیت‌های روزانه به‌خاطر تیک با اختلال و مشکل رو‌به‌رو بشوند.
- اگر تیک منجر به ایجاد سایر احساسات و عوارض منفی مانند افسردگی، عصبانیت، خودآزاری و… بشود.
پزشک معالج برای تشخیص نوع و علت تیک عصبی باید مریض را به‌دقت معاینه کند و اگر بتواند وقوع تیک را ببیند، کمک شایانی به تشخیص و درمان خواهد کرد. اگر تیک عصبی مرتب رخ نمی‌دهد، مریض می‌تواند با تصویربرداری از آن بدون اغراق و تمرکز بیش‌ازحد در هنگام فیلم‌برداری این موضوع را دقیق‌تر به پزشک نشان بدهد.
درمان تیک عصبی
اگر تیک عصبی چندان جدی و شدید نباشد، می‌توان با درمان‌های خانگی آن را رفع کرد. مثلا تلاش برای کاهش استرس و خستگی‌ها باعث میشود تا این مشکل تا حدود زیادی رفع بشود و از بین برود.
اما درصورتی‌که تیک عصبی زندگی عادی و روزمره‌تان را دچار اختلال کند، حتما باید به درمان‌های جدی‌تر فکر کنید. از میان درمان‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- درمان با ایجاد عادات معکوس: در این روش باید با شکل‌گیری عادت‌های حرکتی در فرد، حرکت‌های ناشی از تیک عصبی خنثی شوند. با تقویت عادت‌های حرکتی جدید و خنثی‌کننده، تیک‌های عصبی به‌مرور از بین خواهند رفت.
- ERP نیز روش دیگری است که به‌معنای قرارگیری در حالت تیک با عادت‌کردن به آن است. یعنی فرد درگیر تیک عصبی به‌نوعی وقوع تیک را پیش‌بینی میکند و می‌تواند آن را کنترل کند.
روش‌های درمان دارویی نیز وجود دارد که در کنار روش‌های روان‌درمانی و… استفاده می‌شوند یا اگر بقیه‌ی روش‌های باعث بهبودی نشوند، از این درمان استفاده میشود.
این مشکل چقدر طول می‌کشد
با گذشت زمان، بعضی تیک‌ها کاملا از بین می‌روند و بعضی دیگر شدیدتر می‌شوند. گاهی اوقات این تیک‌ها چند ماه طول می‌کشد ولی در بیشتر مواقع فرد را حدود چند سال درگیر خود میکند. این مشکل از حوالی ۸ سالگی تا بلوغ شکل می‌گیرد و معمولا بعد از بلوغ حادتر نیز میشود.
پژوهش‌ها نشان می‌دهد که:
- از هر ۳ نفر، ۱ نفر در بزرگسالی تیک عصبی را تجربه نخواهد کرد.
- از هر ۳ نفر، ۱ نفر در بزرگسالی فقط تا حدی خفیف، تیک عصبی را تجربه میکند.
- از هر ۳ نفر، ۱ نفر در بزرگسالی درصورت وقوع تیک عصبی شدت مشکل برای او حاد خواهد بود.
دلایل تیک عصبی
علت تیک عصبی دقیقا مشخص نیست. این مشکل ریشه در تغییرات بخش‌هایی از مغز دارد که کنترل حرکات را برعهده دارند. به‌نظر میرسد که این مسئله بیشتر ریشه‌ی ارثی و خانوادگی دارد و گاهی نیز به‌عنوان عوارضی از مشکلات دیگر مانند اختلال وسواس و بیش‌فعالی است.
بیماری‌های مانند هانتینگتون و اختلالات مغزی نیز می‌تواند موجب تیک عصبی بشود. درضمن، مصرف بعضی مواد مخدر نظیر کوکائین و آمفتامین نیز باعث تیک عصبی در مصرف‌کننده میشود.
برگرفته از : nhs
جدیترین دیدگاهها