چرا درخواست کمک از دیگران دشوار است؟

اگر درخواست کمک از دیگران برایتان دشوار است نگران نباشید، چون این مسئله فقط مختص شما نیست! در پژوهشی جدید، گروهی از روان‌شناسان دانشگاه استنفورد کشف کردند که اگرچه اکثر افراد ذاتا مایل‌اند به دیگران کمک کنند، بسیاری از ما نمی‌توانیم به‌راحتی در مواقع ضروری از دیگران درخواست کمک کنیم. شاید فکر می‌کنیم دیگران دست رد به سینه ما می‌زنند یا حتی می‌ترسیم که با کمک‌خواستن از سایرین ضعیف به نظر برسیم. اگر درخواست کمک از دیگران برای شما هم سخت است، در مطالعه ادامه این مقاله تعلل نکنید.

چرا درخواست کمک از دیگران ممکن است بسیار دشوار باشد؟

به دلایل مختلفی ممکن است با درخواست کمک از دیگران مشکل داشته باشیم. دکتر زوان ژائو (Xuan Zhao)، سرپرست تیم تحقیقاتی پژوهشی که در این خصوص انجام شده‌ است، می‌گوید ترس از ضعیف یا نالایق به‌نظررسیدن، طردشدن یا ایجاد زحمت برای دیگران ممکن است برخی از دلایل اولیه دشواری درخواست کمک باشند.

همچنین طبق برخی تحقیقات، مردم به‌اشتباه دیگران را خودخواه‌تر از آنچه هستند در نظر می‌گیرند. به‌ همین ‌دلیل است که احتمالا فکر می‌کنیم مردم انگیزه‌ای برای کمک به ما ندارند. نقش هنجارهای فرهنگی را هم نباید نادیده بگیریم. مثلا در جوامع غربی به‌دلیل فردگرایی مشکل درخواست کمک از دیگران پررنگ‌تر است.

در جوامع جمع‌گرا و جامعه‌گرا، همچون بسیاری از کشورهای آسیای شرقی و آمریکای لاتین، درخواست کمک احتمالا عادی‌تر است. بااین‌حال بسیاری از گروه‌های جمع‌گراتر هم دچار موانع دیگری برای درخواست کمک هستند. دکتر وین بیکر (Wayne Baker)، مدیر مرکز سازمان مثبت‌اندیشی در دانشگاه میشیگان، می‌گوید در بسیاری جوامع افراد یاد می‌گیرند که نیازهای خود را بر نیازهای گروه ترجیح ندهند. در چنین جوامعی معمولا درخواست کمک ضدارزش محسوب می‌شود.

بنابراین حتی در جوامع آسیایی و شرقی که چندان فردگرا نیستند هم افراد ممکن است به‌شکل دیگری در دام دشواری درخواست کمک از دیگران بیفتند. به‌‌عقیده متخصص دیگری در این حوزه به‌نام دکتر پوجا لاکشمین (Pooja Lakshmin)، دریافت و ارائه کمک نشان‌دهنده حقارت یا ضعف هیچ‌کس نیست بلکه باید فقط بخشی از قراردادهای اجتماعی میان مردم یک جامعه تلقی شود.

چگونه بهتر درخواست کمک کنیم؟

صرف‌نظر از دلیلتان برای درخواست کمک، باید بتوانید راحت این کار را انجام دهید. درخواست کمک مهارتی مهم در زندگی هر فردی به شمار می‌رود و کاملا آموختنی است. ما موجوداتی اجتماعی و به‌دنبال ارتباط با یکدیگریم. انزوا و نبودِ حمایت اجتماعی ممکن است منجر به مشکلات سلامت روان مانند اضطراب، افسردگی و فرسودگی شغلی شود.

خوشبختانه اکثر افراد لذت می‌برند که به شما کمک کنند. فقط مسئله‌ این است که اگر دیگران ندانند شما چه کمکی لازم دارید، نمی‌توانند به شما کمک کنند. در ادامه، چند راهکار روان‌شناختی را مطرح کرده‌ایم که بهتر است هنگام کمک‌خواستن در نظر بگیردشان.

۱. بدانید که مردم مایل‌اند به شما کمک کنند.

ما موجوداتی اجتماعی هستیم و در مراحل مختلف تکامل یاد گرفته‌ایم که با کمک‌گرفتن و کمک‌کردن می‌توانیم بقای خود و هم‌نوع خود را تضمین کنیم. به ‌همین دلیل انسان‌ها عموما از کمک‌کردن به یکدیگر لذت می‌برند. طبق تحقیقات، کمک‌کردن باعث افزایش احساس خوشبختی، افزایش عزت‌نفس و ارتباط اجتماعی و همچنین کاهش استرس و فشار خون می‌شود. آثار مثبت روان‌شناختی و فیزیکی کمک‌کردن حتی باعث می‌شوند عمر طولانی‌تری داشته باشیم.

به‌گفته دکتر وین بیکر، با اینکه ما اغلب می‌ترسیم ضعیف به نظر برسیم، افراد عموما کسانی را که درخواست کمک می‌کنند با صفاتی مثل «شایسته» و «شجاع» ارزیابی می‌کنند. مدام به خود یادآوری کنید که افراد از کمک‌کردن به شما احساس رضایت دارند و شما را به‌خاطر درخواست کمک تحقیر نمی‌کنند.

۲. کمک‌خواستن را به عادت تبدیل کنید.

با درخواست‌های ناچیز شروع کنید. مثلا می‌توانید در اتوبوس یا هواپیما مؤدبانه از کسی بلندقدتر بخواهید که ساک دستی شما را از محفظه بالای سرتان به شما بدهد. همچنین می‌توانید از همسایه‌ها بخواهید هنگامی‌ که سفرید، نامه‌ها و بسته‌های پستی شما را از پستچی تحویل بگیرند.

اگر در این شرایط جدید احساس اضطراب دارید و راحت نیستید، طبیعی است. پس از مدتی حساسیت خود را به ترس از اتفاق بدی که ممکن است هنگام درخواست کمک برایتان بیفتد، از دست می‌دهید و حتی اعتمادبه‌نفس بیشتری پیدا می‌کنید. این مسئله کم‌کم به شما کمک می‌کند برای مسائل مهم‌تر مثل پروژه‌های کاری یا مشکلات سلامت روان راحت‌تر درخواست کمک کنید.

۳. درخواست کمک خود را به‌شیوه اسمارت (SMART) مطرح کنید.

واژه انگلیسی اسمارت (SMART) مخفف کلمات خاص (specific)، معنادار (meaningful)، عمل‌محور (action-oriented)، واقع‌بینانه (realistic) و زمان‌دار (time-bound) است. دکتر ژائو معتقد است درخواست‌هایی که با این معیارها بیان شوند، به نفع هر دو طرف کمک‌کننده و کمک‌شونده‌اند. پیش از درخواست کمک، پرسش‌های زیر را از خود بپرسید:

• دقیقا به چه‌چیز احتیاج دارید؟ (خاص)
• چرا آن را می‌خواهید؟ (معنادار)
• چه منابعی مثل اطلاعات، بودجه یا پشتیبانی احساسی شما را به هدفتان نزدیک‌تر می‌کند؟ (عمل‌محور)
• شخص مدنظر چه توانایی‌هایی برای کمک‌کردن به شما دارد؟ (واقع‌بینانه)
• آنچه می‌خواهید تا چه زمانی باید انجام شود؟ (زمان‌دار)

اگر پاسخ این پرسش‌ها را بدانید، شانس بیشتری برای به‌دست‌آوردن آنچه واقعا نیاز دارید، خواهید داشت. همچنین کمک‌کننده را خسته نمی‌کنید و از سردرگمی احتمالی او برای کمک‌کردن می‌کاهید. این نوع بررسی درخواست کمک به‌ویژه در محیط‌های کاری مفید خواهد بود.

۴. درخواست و دریافت کمک را در حلقه اجتماعی خود عادی کنید.

در خانه، محیط‌های دوستانه و محیط‌های اجتماعی اطراف خود فضای امنی ایجاد کنید تا افراد راحت‌تر درخواست کمکشان را مطرح کنند و صادقانه‌تر درباره احساسات و نیازهای خود صحبت کنند. مثلا می‌توانید به همسایه‌ای که آخر هفته در منزل نیست، پیشنهاد دهید که اگر بخواهد می‌توانید در این مدت به گربه‌اش غذا دهید یا خریدهای دوستی را انجام دهید که بیمار شده است. همچنین کمک دیگران را با روی خوش بپذیرید. این کار احتمالا به ایجاد ارتباطات انسانی قوی‌تر و حمایت عاطفی بیشتر بین شما و نزدیکانتان منجر می‌شود.

۵. با نه شنیدن کنار بیایید.

حقیقت این است که گاهی افراد نمی‌توانند به شما کمک کنند. در این مواقع، شخصی‌سازی نکنید و «نه» را به‌عنوان جوابی محتمل بپذیرید. سعی کنید دلایل احتمالی نه‌شنیدن را بدون غرض‌ورزی بررسی کنید. شاید زمان بدی را برای درخواست کمک انتخاب کرده‌اید یا شاید فرد مقابل منابع یا ابزارهای لازم برای کمک به شما را ندارد. درباره پاسخی که گرفته‌اید منصفانه فکر کنید تا در آینده به‌شیوه بهتری از دیگران کمک بخواهید.

مثلا ممکن است متوجه شوید که پس از درخواست کمک، باید زمان بیشتری به افراد بدهید تا تصمیم بگیرند. همچنین ممکن است به این نتیجه برسید که بهتر است نوع درخواست‌تان را تغییر دهید. مثلا اگر به‌دنبال ویرایش متن خاصی هستید، شاید دوست ویراستارتان وقت نداشته باشد، اما فردی را بشناسد که بتواند این کار را به‌خوبی برایتان انجام دهد.

۶. با روان‌درمانگر صحبت کنید.

اگر هنوز هم کمک‌خواستن برایتان بیش‌ از حد سخت و اضطراب‌زاست، احتمالا بهتر است با روان‌درمانگر در این باره صحبت کنید. اگر بیش‌ از حد نگران تصویر خود هنگام درخواست کمک هستید یا این کار شما را افراط‌گونه مضطرب می‌کند، بهتر است از حمایت حرفه‌ای متخصص سلامت روان بهره ببرید. روان‌درمانگر می‌تواند به شما کمک کند احساسات و نیازهای خود را در فضایی امن ابراز کنید. همچنین می‌توانید با دلایل و ریشه‌های اضطراب خود روبه‌رو شوید، آنها را بپذیرید و در جهت بهبود آنها گام بردارید.

۱۰ راهکار و توصیه‌ عملی برای درخواست کمک

۱. زمان مناسب را انتخاب کنید.

از کسی که می‌دانید سرش شلوغ است یا فعلا روی موضوع خاصی تمرکز دارد، کمک نخواهید. اگر مطمئن نیستید که زمان خوبی است یا نه، می‌توانید بپرسید: «من توی یه موضوعی ازت کمک می‌خوام؛ الان زمان مناسبی برات هست که درباره‌اش صحبت کنم؟»

۲. از فرد مناسب کمک بخواهید.

شاید اخیرا نیازتان به کمک‌گرفتن بیشتر شده باشد. مثلا عمل جراحی کرده‌اید و در دوران نقاهت، نیاز به کمک بیشتری برای انجام کارهایتان دارید. در این حالت، فهرستی از نیازهایتان بنویسید و آنها را اولویت‌بندی کنید. ابتدا سراغ مهم‌ترین نیازها و کارهایتان بروید و مشخص کنید چه افرادی از اطرافیانتان می‌توانند به شما برای رفع آنها کمک کنند.

در نظر بگیرید که کمک‌خواستن ممکن است ابتدا دلهره‌آور به نظر برسد، اما احتمالا افراد زیادی در زندگی شما وجود دارند که از کمک به شما خوشحال می‌شوند. روی کمک شریک زندگی، دوستان، اعضای خانواده یا حتی همسایه‌ها حساب باز کنید. کمک‌خواستن نشانه ضعف نیست، بلکه نشان می‌دهد شما به‌اندازه کافی قوی و باهوش هستید که بتوانید نیازهای خود را بشناسید و آنها را بیان کنید.

۳. تعلل نکنید و پا پیش بگذارید.

اگر نگویید چه می‌خواهید، کمکی هم دریافت نمی‌کنید. اگر چیزی لازم دارید، آن را صریح و واضح بیان کنید. گاهی اوقات افراد ممکن است برای کمک‌کردن به شما آماده باشند، اما ندانند که چگونه باید به شما کمک دهند.

مثلا اگر در شهری جدیدید و در خیابان گم شده‌اید، کمک بخواهید یا از راننده اتوبوس بپرسید که به کدام ایستگاه باید بروید. ممکن است هنگام کمک‌خواستن احساس ضعف، ناامنی، آسیب‌پذیری یا خجالت داشته باشید. اما فقط با تمرین‌کردن می‌توانید با این احساسات اشتباه مقابله کنید. هرچه بیشتر از دیگران کمک بخواهید، بیشتر متوجه می‌شوید که احساسات شما درست نیستند و راحت‌تر می‌توانید کمک بگیرید.

۴. منظورتان را واضح بیان کنید.

مردم نمی‌توانند ذهن شما را بخوانند. به‌جای اینکه فقط بگویید «من به کمک نیاز دارم»، بگویید دقیقا به چه چیزی نیاز دارید. مثلا به‌جای اینکه به معلمتان بگویید: «من گیج شده‌ام. می‌شه لطفا کمکم کنین؟»، بگویید: «نمی‌دونم معادله X رو چطور باید حل کنم. می‌شه یه نمونه مسئله دیگه بهم نشون بدین؟»

یا مثلا به‌جای اینکه به شریک زندگی خود بگویید: «کمک بیشتری برای انجام کار خونه لازم دارم»، می‌توانید بگویید: «لطفا زباله‌ها رو ببر بیرون و بعد اگه فرصت کردی، ماشین لباس‌شویی رو روشن کن.»

۵. مثبت باشید.

درخواست‌تان را مثبت بیان کنید. ممکن است وسوسه شوید که پیش از درخواست کمک کمی غر بزنید، اما این کار وضعیت را بهتر نمی‌کند. اگر فقط با حس‌وحال مثبت کمک بخواهید، احتمالا راحت‌تر آن را دریافت می‌کنید.

مثلا به همکارتان نگویید: «سرم خیلی شلوغه! می‌شه لطفا به‌جای من توی جلسه عصر شرکت کنی؟» این جمله ممکن است به این معنی باشد که شما درگیر کارهایتان هستید، اما فکر نمی‌کنید که همکارتان هم ممکن است مشغله داشته باشد. در عوض بگویید: «می‌دونم که مشغله هردومون خیلی زیاده، اما به‌گمونم تو بهتر از من با استرس کار عقب‌افتاده کنار می‌آی. می‌شه لطفا امروز رو به‌جای من تو جلسه شرکت کنی تا به کارهای عقب‌افتاده‌ام برسم؟»

۶. خود را تحقیر نکنید.

با کوچک‌کردن خودتان شانس دریافت کمکتان بیشتر نمی‌شود. سعی کنید هنگام درخواست کمک درباره خود جملات منفی به کار نبرید. در عوض بااعتمادبه‌نفس عمل کنید. در این صورت، به‌احتمال زیاد کمکی را که نیاز دارید دریافت خواهید کرد.

سعی کنید جملاتی مانند این را به کار نبرید: «من خیلی احمقم. هیچ‌وقت جبر رو یاد نمی‌گیرم. می‌شه بازم کمکم کنین؟» در عوض بگویید: «این مسئله برام کمی پیچیده‌ست، اما می‌دونم که می‌تونم از پسش بربیام. امکان داره یه نمونه دیگه بهم نشون بدین؟»

۷. با مهربانی کمک دیگران را بپذیرید.

کمکی را که دریافت کردید، تصدیق کنید. حتی اگر از اینکه به کمک نیاز دارید خجالت می‌کشید، وانمود نکنید که اتفاقی نیفتاده است. مستقیما تصدیق کنید قدردان کاری هستید که طرف مقابل برایتان انجام داده است. سعی کنید این تصدیق را بلافاصله پس از دریافت کمک انجام دهید. مثلا اگر استادتان بعد از کلاس ماند تا مقاله‌تان را با شما مرور کند، بگویید: «ممنونم که موندید و زمان بیشتری برام گذاشتید. این خیلی برام ارزشمنده.»

شاید مادری هستید که تا دیروقت سر کار بوده‌اید و هنگامی‌ که به منزل می‌رسید، می‌بینید که فرزند نوجوانتان در انجام کارهای اضافی منزل به شما کمک کرده است. در این صورت، حتما بگویید: «عزیزم، ممنونم که باعث شدی کارهای خونه سریع‌تر انجام بشن و حالا من راحت‌تر می‌تونم شام درست کنم.»

۸. با کمک به دیگران اعتبار کسب کنید.

اگر می‌خواهید دیگران در مواقع ضروری به شما کمک کنند، باید به فکر جبران آن هم باشید. اگر اطرافیانتان شما را مهربان و کمک‌رسان بدانند، احتمالا در زمان نیاز راحت‌تر موافقت می‌کنند که به شما کمک کنند. مثلا اگر دیدید سر همکارتان خیلی شلوغ است، به او پیشنهاد کمک دهید. در این حالت، اگر زمانی کار شما هم زیاد باشد، آنها هم احتمالا لطف قبلی‌تان را جبران خواهند کرد.

اگر دوست‌تان بیمار شد، برایش مقداری غذا و دارو ببرید. در این صورت زمانی که شما هم در تنگنا قرار بگیرید، احتمالاً رفتار مهربانانه متقابلی را مشاهده خواهید کرد.

۹. صادق باشید.

وقتی کسی به شما کمک می‌کند، اشکالی ندارد که کمی آسیب‌پذیر به نظر برسید. لازم است طرف مقابل بداند که دقیقا چگونه توانسته است به شما کمک کند و باعث خوشحالی‌تان شود. مثلا بگویید: «واقعا ممنونم که امشب مراقب بچه‌ها بودی. من و همسرم خیلی احتیاج داشتیم که بعد از مدت‌ها دونفری شام بریم بیرون.»

صادقانه نشان بدهید که طرف مقابل نیازی مهم و واقعی را برایتان رفع کرده است. توضیح بدهید که افراد چگونه توانسته‌اند به شما کمک کنند. مثلا در پایان جلسه با روان‌درمانگرتان بگویید: «ازتون خیلی ممنونم. فکر می‌کنم شما یه سری راهکار عالی بهم دادین تا راحت‌تر به اضطرابم غلبه کنم.» یا می‌توانید به همسرتان بگویید: «واقعا ازت ممنونم که امشب شام درست کردی. اینکه تونستم بعد از یه روز کاری طولانی و سخت، یه‌کم استراحت کنم خیلی برام ارزشمند بود.»

۱۰. پیگیر باشید.

گاهی ممکن است کمکی که دریافت می‌کنید مطابق انتظارتان نباشد. در این‌ صورت، ممکن است ناامید شوید، اما نباید تسلیم شوید. در زمانی مناسب‌تر، به تلاش برای دریافت کمک مؤثر ادامه دهید. مثلا شاید پرسش‌هایی از مدیرتان داشته‌اید که پاسخ مناسبی برایشان دریافت نکرده‌اید. به‌جای ناامیدی و لغو جلسه بعدی ملاقات با مدیرتان، دوباره امتحان کنید. فهرستی از پرسش‌های خاص خود تهیه کنید و منتظر فرصت مناسب بعدی باشید.

همچنین ممکن است از کسی کمک بخواهید و نه بشنوید. از درخواست کمک از شخصی دیگر نترسید. گاهی اوقات پیش از دریافت کمک، ممکن است نیاز باشد از چند نفر کمک بخواهید.

شما بگویید

در این مقاله در خصوص اهمیت درخواست کمک صحبت کردیم و پس از بررسی دلایل دشواربودن درخواست از دیگران، راهکارهایی عملی برای این کار پیشنهاد کردیم. اما این راهکارها تنها روش‌های موجود برای درخواست و دریافت کمک نیستند. ممکن است شما از روش‌های بهتری برای درخواست کمک استفاده ‌کنید. همچنین احتمال دارد به‌شکل متفاوت‌تری احساستان را هنگام درخواست کمک بیان کنید. با به‌اشتراک‌گذاری تجربیات‌تان در این زمینه، به ما و سایر خوانندگان عزیز وب‌سایت چطور کمک می‌کنید راحت‌تر از دیگران کمک بگیرند. منتظر خواندن نظرات شما در بخش دیدگاه‌ها زیر این مقاله هستیم.