نئو فوبیا یا نوهراسی چیست؟ علل و روش درمان آن

چقدر از امتحان‌کردن چیزهای جدید استقبال می‌کنید؟ آیا هنگام مواجهه با آنچه برایتان ناآشناست، دچار ترس و اضطراب می‌شوید؟ در این مقاله، شما را با پدیده‌ای به‌نام نئوفوبیا آشنا می‌کنیم که احتمالا بسیاری از ما در زندگی خود حداقل یک مرتبه با آن روبه‌رو شده‌ایم. اگر علاقه‌مندید که بدانید نئو فوبیا چیست و چه نشانه‌ها و راه‌های درمانی دارد، تا پایان این مقاله با ما همراه شوید.

نوهراسی یا نئوفوبیا به ترس از چیزهای جدید گفته می‌شود. این نوع فوبیا نسبتا پیچیده است و بعضی از روان‌شناسان آن را بیماری یا اختلال روانی مجزا نمی‌دانند. بااین‌حال در صورتی که این اختلال نشانه‌های خاصی پیدا کند، می‌توان آن را جزو انواع فوبیا به حساب آورد.

این نوع فوبیا ممکن است ضعیف یا شدید باشد. نئوفوبیا در وهله اول به ترس از چیزهای خاصی مثل غذاها یا مکان‌های جدید گفته می‌شود، اما در مراحل پیشرفته ممکن است به زندگی و روابط فرد آسیب بزند.

نشانه‌های ابتلا به نئوفوبیا

نوهراسی نشانه‌های فیزیکی، روانی و رفتاری مختلفی دارد. برخی از علائم فیزیکی این نوع فوبیا عبارت‌اند از:

• تنگی نفس؛
• سرگیجه؛
• افزایش ضربان قلب؛
• حالت تهوع؛
• لرز.

نشانه‌های روانی این اختلال هم شامل این موارد می‌شود:

• احساس اضطراب؛
• احساس غیرواقعی‌بودن؛
• ترس از مرگ.

واکنش‌های جسمی و روانی که افراد هنگام مواجهه با چیزهای جدید نشان می‌دهند، به نشانه‌های رفتاری این فوبیا دامن می‌زند. این نشانه‌های رفتاری ممکن است به‌شکل خودداری‌کردن از تجربه‌های جدید یا تحمل آنها همراه با پریشان‌احوالی شدید بروز کنند.

نئوفوبیا نیاز انسان به چیزهای جدید را با ترس از ناآشنابودن آنها به چالش می‌کشد. این اختلال در خفیف‌ترین حالت حتی ترس هم در نظر گرفته نمی‌شود. برخی افراد ریسک‌پذیرتر از دیگران هستند و ترجیح‌دادن روال راحت همیشگی زندگی به تجربه چیزهای جدید هیچ اشکالی ندارد.

چطور نوهراسی را تشخیص بدهیم؟

از آنجایی که برخی از روان‌شناسان نئوفوبیا را اختلال جدی نمی‌دانند، اغلب مشکل افراد مبتلا به این اختلال تشخیص داده نمی‌شود. البته اگر این نشانه‌ها را داشته باشند، بیماری آنها جدی گرفته می‌شود:

• احساس ترس غیرمنطقی و بیش از حد در واکنش به چیزهای جدید؛
• واکنشی به‌شکل ترس آنی هنگام مواجهه با چیزهای جدید؛
• خودداری از امتحان‌کردن چیزهای جدید یا ناراحتی شدید در زمان روبه‌روشدن با آنها.

برای اینکه این فوبیا تشخیص داده شود، نشانه‌های مذکور باید همیشگی باشند، ۶ ماه یا بیشتر ادامه پیدا کنند و نتوان آنها را مربوط به اختلالات روانی دیگری مثل آگورافوبیا یا حملات پانیک دانست.

علل نئو فوبیا چیست؟

۱. مسائل ژنتیکی

نوهراسی ممکن است نتیجه تعدادی از عوامل با هم باشد. اولین عامل به ژنتیک مربوط می‌شود. داشتن خویشاوندی نزدیک که به اضطراب مبتلاست، احتمال ابتلا به فوبیا را در افراد افزایش می‌دهد.

۲. سابقه تروما

تجارب ناراحت‌کننده یا تروما هم ممکن در شکل‌گیری این نوع فوبیا نقش داشته باشند. این نوع تجربیات ممکن است زمینه‌ساز نئوفوبیا شوند و فرد را از امتحان‌کردن چیزهای جدید بترسانند. دلیلش هم این است که فرد از تکرار دوباره تروما واهمه دارد.

۳. ترس از موفقیت و شکست

این فوبیا احتمالا به ترس‌های دوگانه از موفقیت و شکست هم مرتبط باشد. برای رسیدن به موفقیت یا شکست واقعی باید خطر کرد. هرکدام از این ۲ نتیجه احتمالا زندگی فرد را تغییر می‌دهند و او را مجبور می‌کنند تا با شرایط جدیدی سازگار شود. افراد مبتلا به نوهراسی ممکن است احساس کنند که مزایای احتمالی موفقیت به ایجاد تحولات احتمالی در زندگی‌شان نمی‌ارزد.

۴. عادت‌کردن به روال زندگی

به‌طور کلی انسان‌ها بنده عادات خود هستند. آنها اغلب ده‌ها سال در یک خانه زندگی می‌کنند، برای یک کارفرما کار می‌کنند، با یک خودرو رانندگی می‌کنند و حتی در روزهای تعطیل یک غذای خاص می‌خورند. در این شرایط، وجود چیزهای جدید ممکن است زندگی برخی از افراد را سخت کند.

۵. آشنایی

آشنایی با پدیده‌های جدید هم بر ترجیحات افراد اثر می‌گذارد. هرچه فردی بیشتر در معرض چیزی قرار بگیرد، به آن چیز بیشتر تمایل پیدا می‌کند. به این مسئله «اثر مواجهه» یا «اصل آشنایی» نیز می‌گویند.

برخی مواقع، به‌ویژه زمانی که فرد با استرس دست‌وپنجه نرم می‌کند، رهانکردن چیزهای آشنا راهی برای سازگاری است. مثلا پژوهشگران دریافته‌اند که تماشای دوباره سریال‌های تلویزیونی راهی برای کاهش احساس اضطراب و همچنین خودکنترلی است.

آشنایی همان علتی است که باعث می‌شود مردم از خوردن برخی غذاهای ساده و تکراری لذت ببرند. وقتی افراد خسته‌اند یا استرس دارند، آشنایی راهی برای به آرامش رسیدن آنها می‌شود.

ممکن است که انتخاب همیشگی موارد آشنا به‌تدریج سبب تردید برای پذیرش چیزهای نامأنوس شود. برخی مواقع ترس از چیزهای ناشناخته طبیعی است، اما اگر این ترس بیش از اندازه ناراحت‌کننده و محدودکننده شود، نشان می‌دهد که مشکل جدی‌تر از اینهاست.

نوهراسی چه عوارضی دارد؟

ترس اندک از چیزهای جدید سبب ایجاد مشکلات اساسی در زندگی فرد نمی‌شود. این ترس ممکن است به این معنا باشد که او به گزینه‌های قابل‌پیش‌بینی علاقه دارد یا روال همیشگی زندگی را ترجیح می‌دهد. این موضوع ممکن است به زندگی کسالت‌آور منجر شود، اما مردم اغلب می‌توانند با تلاش آگاهانه بر این مشکل غلبه کنند.

ابتلا به نئوفوبیای متوسط یا شدید می‌تواند زندگی روزمره فرد را مختل کند. گرفتار شدن در چرخه یک‌نواخت زندگی دردسر چندانی ندارد و شما را از خودتان راضی نگه‌ می‌دارد. برخی از افراد آگاهانه تصمیم می‌گیرند تا در محل کار یا مدرسه ندرخشند، بعضی‌ها از سفر به مقاصد جدید برای سپری‌کردن تعطیلات خودداری می‌کنند و بعضی از مردم ترجیح می‌دهند سراغ دوستی‌های جدید نروند.

انواع نئوفوبیا در کودکان و بزرگ‌سالان

کودکان خردسال اغلب بیش از سایرین نشانه‌های نوهراسی را دارند. جهان برای آنها جدید است و مقاومت در برابر تغییر می‌تواند تنها نیازی ذاتی برای رسیدن به ثبات در دنیای همیشه در حال تغییر باشد.

بسیاری از کهن‌سالان هم به دلایلی مشابه دچار نئوفوبیای خفیف می‌شوند. افراد با افزایش سن، گاهی اوقات به دنبال چیزهای آشنایی می‌روند که به آنها حس تسلط را می‌دهد. در چنین مواقعی، آنها ترجیح می‌دهند در محیط‌ راحت و آشنای خود باقی بمانند.

۱. نئوفوبیای غذایی

این شکل از فوبیا بیشتر برای کودکان اتفاق می‌افتد و به زمانی مربوط می‌شود که کودک به غذاخوردن یا امتحان‌کردن غذاهای جدید تمایلی ندارد. این فوبیا معمولا میان کودکان ۲ تا ۵ساله رواج دارد و اغلب بدغذایی نامیده می‌شود.

دلایل رایج نوهراسی غذایی در کودکان عبارت‌اند از:

• میل طبیعی کودک به طعم‌های شیرین یا خوراکی‌های خوشمزه؛
• احساس او به یک غذا (مثلا کودک ممکن است از حسی که حریره در دهانش ایجاد می‌کند، ناراحت شود)؛
• والدینی که به کودک برای غذاخوردن فشار می‌آورند؛
• عدم تشویق یا ابراز محبت والدین در زمان صرف غذا؛
• اضطراب دوران کودکی؛
• رژیم غذایی با تنوع کم یا کیفیت غذایی اندک؛
• تأثیر والدین بر عادات غذایی فرزند.

کودکان در زمان ابتلا به نئوفوبیای غذایی تمایلی به امتحان‌کردن غذاهای جدید ندارند، موقع صرف غذا پریشان‌احوال یا مضطرب می‌شوند یا از رویدادهای اجتماعی و مهمانی‌های مربوط به غذاهای جدید دوری می‌کنند.

اگر کودکی کمتر از ۳۰ دقیقه غذا می‌خورد یا از خوردن بعضی از غذاها مثل سبزیجات خودداری می‌کند، احتمالا به نئوفوبیای غذایی دچار شده است. این فوبیا در صورتی خطرناک می‌شود که کودک با مسائلی مانند کاهش وزن یا سوءتغذیه روبه‌رو باشد.

۲. سنوفوبیا

ترس از ایده‌های جدید یا سنوفوبیا هم شکلی از نئوفوبیاست. در صورت ابتلا به این نوع فوبیا پیشرفت فرد متوقف می‌شود و نمی‌تواند ایده‌های جدید و تغییرات را به‌راحتی بپذیرد. هرچند قبول‌نکردن هر ایده‌ای کاری هوشمندانه است، اتخاذ روش‌های جدید تفکر در یک موقعیت احتمال موفقیت، نوآوری و حل مؤثر مشکل را بسیار افزایش می‌دهد.

درمان نئو فوبیا چیست؟

رفتاردرمانی شناختی اولین راه برای درمان فوبیاهای خاص مثل نوهراسی است. این روش بر کمک به افراد برای تغییر الگوهای فکری منفی تمرکز دارد که منجر به ترس و رفتارهای اجتنابی می‌شوند. افراد ممکن است به‌جای ترس از چیزها یا تجربیات جدید تلاش کنند این افکار، آینده‌نگری یا هیجان آنها قلمداد شود.

مواجهه‌درمانی یکی از روش‌های رفتاردرمانی شناختی است که می‌تواند به درمان نوهراسی کمک کند. در این روش، افراد به‌تدریج در معرض آنچه از آن می‌ترسند قرار می‌گیرند. با گذشت زمان، احساس ترس آنها کاهش می‌یابد. افراد مبتلا به نئوفوبیا هم می‌توانند با قرارگرفتن در معرض چیزها یا تجربیات جدید مانند سفارش یک غذای جدید در رستوران موردعلاقه خود کار درمان را شروع کنند. درنهایت، آنها مسیر درمان را با رفتن به‌سوی منابع ناآشنای چالش‌برانگیز مثل سفر به شهری جدید ادامه می‌دهند.

چگونه از نوهراسی پیشگیری کنیم؟

درمان فوبیاهای خاص مانند نئوفوبیا ساده است. روش‌هایی مثل رفتاردرمانی شاختی، مواجهه‌درمانی، درمان دارویی و مراقبت‌های حمایت‌گرانه می‌توانند علائم این اختلال را کمتر کنند و زندگی و عملکرد فرد بهتر شود.

برخی از عوامل ایجادکننده این فوبیا قابل‌پیشگیری نیستند، اما شناسایی آنها می‌تواند به فرد برای درمان زودهنگام و پیشگیری از این اختلال کمک کند. برخی از این عوامل عبارت‌اند از:

• ژنتیک؛
• تجربیات فرد؛
• سابقه تروما.

راه‌های مقابله با نئو فوبیا چیست؟

اگر از روبه‌روشدن با چیزهای جدید می‌ترسید، می‌توانید از برخی اقدامات برای مقابله با این اختلال کمک بگیرید. این کارها در کنار درمان حرفه‌ای به شما برای مهار نوهراسی و اضطراب ناشی از آن کمک می‌کنند:

• از چیزهای کوچک شروع کنید. قرارگرفتن تدریجی در معرض چیزهای جدید کوچک به شما کمک می‌کند تا به تجربیات تازه عادت کنید.
• راهی برای آرامش بیابید. استفاده از روش‌های آرام‌بخش به مواجهه بهتر با ترس و اضطراب کمک می‌کند. تنفس آگاهانه و عمیق یکی از روش‌هایی است که اثبات شده در مواقعی که اضطراب گریبان‌گیرمان می‌شود، مؤثر است.
• حواس خود را پرت کنید. زمانی که با چیزهای ناآشنا مواجه می‌شوید، به دنبال راه‌هایی برای حواس‌پرتی از منبع ترس باشید.

مقابله با نئوفوبیای غذایی کودکان

نوهراسی غذایی در کودکان بهتر است با مراقبت‌های پزشکی درمان شود. کمک‌گرفتن از یک کارشناس تغذیه، غذادرمانگر یا مشورت با کارشناس سلامت روان یا روان‌درمانی برای درمان اختلال غذا نخوردن کودکان مؤثر است. والدین می‌توانند در کنار این روش‌ها، از راه‌های دیگری هم به کودک برای مقابله با این اختلال کمک کنند:

• آموزش مفهوم غذاخوردن و اضطراب غذایی؛
• متوقف‌کردن هر چیزی که سبب بدغذایی کودک می‌شود؛
• یاددادن توانایی امتحان‌کردن غذاهای جدید به او؛
• استفاده از ترفندهای پیشرفته برای راحت‌تر غذاخوردن کودک.

نباید این نکته را فراموش کنید که نئوفوبیای غذایی اختلالی رایج میان کودکان است و می‌توان با انجام‌دادن کارهایی مثل کاهش فشار به کودک هنگام صرف غذا با آن مقابله کرد.

شما بگویید

نئوفوبیا اختلالی است که می‌تواند به زندگی افراد آسیب‌های زیان‌باری وارد کند. این مسئله ممکن است سبب شود که فرصت‌ها، روابط و تجربیاتی که برای شما شادی و ثروت را به ارمغان می‌آورند، از دست بدهید. اینکه بدانید نئو فوبیا چیست و برای پیشگیری و درمان آن چه راه‌هایی وجود دارد، به شما کمک می‌کند تا با آن مقابله کنید.

آیا شما تابه‌حال دچار این فوبیا شده‌اید؟ فکر می‌کنید چطور می‌توان با ترس از چیزهای جدید مقابله کرد؟