سندرم بینایی کامپیوتری یا CVS چیست؟

این روزها شغل بخش اعظم کارمندان جامعه به‌گونه‌ای است که برای انجام کارشان باید ساعت‌های طولانی به صفحه نمایشگر کامپیوترها خیره شوند. این موضوع می‌تواند فشار قابل‌توجهی به چشم‌ها وارد کند. متأسفانه این مسئله در بلندمدت پیامدهای بدی خواهد داشت و آنها را درگیر عارضه‌ها و بیماری های چشمی مختلفی می‌کند. به مجموعه این ناراحتی‌ها و عارضه‌ها سندرم بینایی کامپیوتری (computer vision syndrome/ CVS) می‌گویند. این سندرم اگر نادیده گرفته شود، می‌تواند پیامدهای جدی‌تر و خطرناک‌تری در پی داشته باشد. در ادامه مطلبی که پیش رو دارید، اطلاعات بیشتری درباره این سندرم در اختیارتان خواهیم گذاشت. ابتدا از چگونگی اثرگذاری صفحه نمایشگر کامپیوترها بر چشم‌ها خواهیم گفت و سپس شما را با علائم و نشانه‌ها و نیز راهکارهای درمانی این سندرم آشنا خواهیم کرد. همراه ما باشید.

سندرم بینایی کامپیوتری چیست؟

سندرم بینایی کامپیوتری به خستگی، فشار و اساسا هر عارضه دیگری گفته می‌شود که چشمانمان را به‌خاطر نگاه‌کردن طولانی‌مدت به نمایشگر کامپیوترها تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. به عبارت دیگر، سندرم بینایی کامپیوتری به یک عارضه بخصوص اشاره ندارد و شامل گستره نسبتا وسیعی از ناراحتی‌ها و خستگی‌ چشم می‌شود. نتایج برخی تحقیقات حاکی از آن بوده است که تقریبا بین ۵۰ تا ۹۰ درصد کسانی که با کامپیوتر کار می‌کنند علائم و نشانه‌های این سندرم را تجربه می‌کنند.

البته تنها افراد بالغ نیستند که درگیر این عارضه می‌شوند؛ علائم آن در کودکان و نوجوانانی که زیاد از تبلت و کامپیوتر استفاده می‌کنند هم دیده می‌شود، به‌ویژه اگر حالت بدن آنها هنگام استفاده از این دستگاه‌ها و نور محیط مناسب نباشد.

صفحه نمایشگر کامپیوترها چطور چشمانمان را تحت‌تأثیر قرار می‌دهند؟

سندرم بینایی کامپیوتری شبیه به سندرم تونل کارپال/ مچ دست (carpal tunnel syndrome) و دیگر آسیب‌های رایجی است که در محیط کار، به‌خاطر حرکت‌های مداوم قسمتی از بدن گرفتار آنها می‌شوید. این سندرم بینایی به‌این‌خاطر اتفاق می‌افتد که چشم‌ها، به‌طور مداوم و بدون وقفه، در مسیری یکسان حرکت می‌کنند. هرچه مدت‌زمان حرکت چشم‌ها طولانی‌تر شود، علائم و نشانه‌های سندرم هم شدیدتر خواهند شد.

زمانی که با کامپیوتر کار می‌کنید و در حال نگاه‌کردن به نمایشگر آن هستید، چشمانتان را مجبور به تمرکز دوباره و دوباره بر روی صفحه نمایشگر می‌کنید. وقتی در حال خواندن متنی هستید، چشم‌ها باید مدام به عقب و جلو حرکت کنند. ممکن است مجبور باشید به برگه‌هایی که در دست دارید، نگاه کنید و سپس دوباره چشمانتان را بالا بگیرید و به صفحه نمایشگر نگاه کنید.

چشم‌ها در چنین شرایطی با واکنش نشان‌دادن به تصاویری که می‌بینید، مدام در حال تغییرکردن و حرکت‌کردن هستند. تمرکز چشم‌ها در یک لحظه روی تصویر بخصوصی است و لحظه‌ای بعد، روی تصویر دیگری. در این حالت تصاویر متعددی با اشکال متنوع بدون وقفه به مغز ارسال می‌شوند. مشخصا تمامی این اتفاقات نیازمند تلاش و تقلای قابل‌توجه عضله‌های چشم‌ها خواهد بود. تازه این تمام ماجرا نیست؛ صفحه نمایشگر کامپیوتر، برخلاف کاغذ و کتاب چاپی، نوعی درخشش و تابش متغیر دارد که فشار وارده بر چشم‌ها را به‌مراتب بیشتر می‌کند.

علاوه بر این، ثابت شده است که هنگام نگاه‌کردن به صفحه نمایشگر کامپیوتر کمتر پلک می‌زنیم. این مسئله پیامدهایی مثل خشکی چشم‌ و تاری دید در پی دارد.

اگر به عارضه یا ناراحتی چشمی دیگری مبتلا باشید، احتمال ابتلا به سندرم بینایی کامپیوتری بیشتر خواهد شد؛ همچنین اگر عینکی باشید و هنگام کار با کامپیوتر، عینکتان را به چشم نداشته باشید (یا شماره عینکی که به چشم دارید، برایتان نامناسب باشد).

هرچه سنتان بالاتر برود، کار با کامپیوتر برایتان دشوارتر خواهد شد و انعطاف‌پذیری لنزهای طبیعی چشم کمتر و کمتر می‌شوند. وقتی به حول‌وحوش ۴۰سالگی برسید، به‌مرورزمان توانایی تمرکز بر اشیای دور و نزدیک را هم از دست خواهید داد. متخصصان به این عارضه «پیرچشمی» می‌گویند.

نشانه‌های سندرم بینایی کامپیوتری

هنوز شواهدی در دست نیست که تأیید کند استفاده از کامپیوتر چشمانمان را درگیر آسیب‌های بلندمدت می‌کند. اما استفاده منظم از کامپیوتر ممکن است پیامدهایی مثل افزایش خستگی و فشار بر چشم‌ها ایجاد کند.

در ادامه می‌توانید تعدادی از نشانه‌های رایج سندرم بینایی کامپیوتری را ببینید:

• تاری دید؛
• دوبینی؛
• قرمزی چشم و خشکی آن؛
• التهاب یا سوزش چشم؛
• سردرد؛
• درد گردن یا کمردرد.

راهکارهای درمان سندرم بینایی کامپیوتری

با انجام چند تغییر کوچک در محیط کارتان می‌توانید نشانه‌های این سندرم را برطرف کنید و از بروز ناراحتی‌ها و عارضه‌های چشمی دیگر نیز پیشگیری کنید. در ادامه خواهیم گفت چطور می‌توانید این کار را انجام دهید.

با ازبین‌بردن تابش‌های خیره‌کننده نور

با انجام تغییراتی در روشنایی محیط اطرافتان می‌توانید تأثیر بد نور صفحه نمایشگر بر چشمانتان را کمتر کنید. مثلا اگر پنجره‌ای در اطرافتان هست که نور را منعکس می‌کند و تابش خیره‌کننده‌ای ایجاد می‌کند، میز کارتان را جابه‌جا کنید و پرده را بکشید. اگر چراغ‌های سقفی بیش از حد نورانی هستند، از کارفرمایتان بخواهید چیزی رویشان نصب کند تا کم‌نورتر شوند. همچنین می‌توانید به‌جای چراغ سقفی، از چراغ‌های رومیزی استفاده کنید.

راهکار دیگر این است که از فیلترهای مخصوص جذب تابش‌های خیره‌کننده بر روی نمایشگرتان استفاده کنید.

با تنظیم مناسب موقعیت میز کار

بهترین موقعیت برای نمایشگر کامپیوتر آنجایی است که اندکی پایین‌تر از زاویه چشم‌ها قرار بگیرد و تقریبا بین ۵۰ تا ۷۰ سانتی‌متر از صورتتان فاصله داشته باشد. برای دیدن اطلاعاتی که در صفحه نمایشگر هستند، نباید گردنتان را بکشید یا چشم‌هایتان را باریک کنید و به آنها فشار وارد کنید.

توصیه دیگر این است که یک نگهدارنده مدارک تهیه کنید و کنار نمایشگرتان قرار دهید. به‌این‌صورت دیگر مجبور نخواهید بود که برای خواندن مقالات و مدارک به پایین نگاه کنید و دوباره برای دیدن نمایشگر سرتان را بالا بگیرید.

با استراحت‌دادن‌های گاه‌به‌گاه به چشم‌ها

برای انجام این کار می‌توانید از قانون ۲۰–۲۰–۲۰ استفاده کنید: به این صورت که هر ۲۰ دقیقه یک بار، به‌مدت ۲۰ ثانیه به شیئی در فاصله ۲۰فوتی (۶متری) نگاه کنید.

هنگام نگاه‌کردن به صفحه نمایشگر، حواستان به پلک‌زدن باشد و سعی کنید بیشتر پلک بزنید تا چشم‌ها مرطوب بمانند. اگر احساس می‌کنید بیش از حد خشک شده‌اند، از قطره‌های استریل اشک چشم استفاده کنید.

با تغییردادن تنظیمات نرم‌افزارهایی که از آنها استفاده می‌کنید.

دقت کنید که حتما قرار نیست نرم‌افزارها و چیزهای دیگر در کامپیوتر بر روی تنظیمات پیش‌فرضشان باشند. با تغییردادن اندازه فونت، روشنایی و موارد دیگر، تنظیمات مناسب برای خودتان را پیدا کنید.

کلام آخر

در دنیای امروز، بیشتر ما بنا به ضرورت‌های کاری و شخصی، بخش قابل‌توجهی از روز را صرف نگاه‌کردن به نمایشگر کامپیوترها و دیگر دستگاه‌های دیجیتالی می‌کنیم. بنابراین، متأسفانه گریزی از ناراحتی‌های چشمی ناشی از این عادت‌های کاری و شخصی نخواهد بود. اما می‌توان با به‌کارگیری توصیه‌ها و راهکارهای ساده‌ای علائم و نشانه‌های سندرم بینایی کامپیوتری را بهبود داد.

فراموش نکنید که اگر به سلامت چشمانتان اهمیت ندهید، بعدها با مشکلات و عارضه‌های به‌مراتب جدی‌تری سروکار پیدا خواهید کرد. اگر خودتان قادر به رفع مشکلات ناشی از این سندرم نبودید، به متخصص چشم‌پزشک مراجعه کنید و از او کمک بخواهید. شاید لنز مخصوصی برایتان تجویز کند که از فشار بر چشم‌ها هنگام استفاده از کامپیوتر کم کند.

نظر شما چیست؟ آیا شما هم هر روز مدت‌زمان نسبتا زیادی را صرف نگاه‌کردن به کامپیوتر می‌کنید؟ این مسئله برایتان عواقب و پیامدهایی هم داشته است؟ اگر چنین است، از چه راهکارهایی برای بهبود وضعیت چشم و بینایی‌تان استفاده می‌کنید؟ خوشحال خواهیم شد اگر نظرها و اطلاعات‌تان را با ما و خوانندگان در میان بگذارید.

برگرفته از: webmd